Nasz patron
Jan Brzechwa urodził się 15 sierpnia 1900r. w Żmerynce na Ukrainie.
Do 1918 r. przebywał głównie w Rosji, między innymi w Piotrogrodzie i w Kazaniu, gdzie rozpoczął studia medyczne i brał udział w życiu kulturalnym środowisk polskich. Po powrocie do kraju podjął studia prawnicze na Uniwersytecie Warszawskim. W 1920r. jako ochotnik wziął udział w wojnie polsko-radzieckiej. Studia ukończył w 1924r. Był ekspertem w zakresie prawa autorskiego. Ogłosił kilka prac na ten temat pod swoim prawdziwym nazwiskiem - Jan Lesman. Przez wiele lat działał w Związku Artystów i Kompozytorów Scenicznych – pełnił w nim funkcję radcy prawnego, a w latach 1957-62 zajmował stanowisko przewodniczącego zarządu.
Był także członkiem Międzynarodowej Komisji Prawa Autorskiego. Twórczość rozpoczął w latach 20. jako autor i wykonawca tekstów satyrycznych dla warszawskich kabaretów, takich jak Czarny Kot, Sfinks czy „Qui Pro Quo”. Używał wtedy pseudonimu Szer-Szeń. Pisał także słowa piosenek śpiewanych między innymi przez Hankę Ordonównę. W pierwszym okresie twórczości wydał kilka tomów wierszy refleksyjno-nastrojowych, były to: „Oblicza zmyślone”, „Talizmany”, „Trzeci krąg”, „Piołun i obłok”.
Jednak sławę przyniosła Brzechwie twórczość dla dzieci, którą zajął się nieco później. W 1938r. wydał pierwszy tom wierszy dla dzieci pt. „Tańcowała igła z nitką”. W następnych latach pojawiły się kolejne zbiory: „Kaczka dziwaczka”, „Pan Drops i jego trupa”, „Przygody Pchły Szachrajki”, „Ptasie plotki”, „Opowiedział dzięcioł sowie”, „Na wyspach Bergamutach”. Najczęściej wznawiane wybory wierszy to: „Brzechwa dzieciom” i „Sto bajek”.
Do najbardziej znanych utworów pisarza należy również cykl opowieści fantastycznych o przygodach pana Kleksa: „Akademia pana Kleksa”, „Podróże pana Kleksa” i „Triumf pana Kleksa”. W 1963r. oryginalny profesor Ambroży Kleks stał się również bohaterem widowiska scenicznego pt. „Niezwykła przygoda pana Kleksa” wyreżyserowanego przez Kazimierza Dejmka.
Dorobek literacki Jana Brzechwy obejmuje ponadto powieść autobiograficzno-wspomnieniową „Gdy owoc dojrzewa”, psychologiczną „Opowiadania drastyczne” oraz przekłady utworów pisarzy rosyjskich, takich jak Aleksander Puszkin czy Antoni Czechow.
Działalność literacka Jana Brzechwy zawsze spotykała się z uznaniem, czego dowodem są nagrody, jakimi pisarz został uhonorowany. W 1955r. otrzymał nagrodę miasta Warszawy za całokształt twórczości, rok później nagrodę prezesa Rady Ministrów za twórczość dla dzieci i młodzieży, zaś w 1965r. został wyróżniony nagrodą Ministra Kultury i Sztuki I stopnia za całokształt twórczości.
Dzieła Jana Brzechwy zostały przetłumaczone na kilkanaście języków. Pisarz zmarł w Warszawie 2 lipca 1966r.
W literaturze dla dzieci Jan Brzechwa dokonał prawdziwej rewolucji – obowiązujący do tej pory dydaktyzm zastąpił inteligentnym, subtelnym żartem i zabawą. Wiersze Brzechwy są błyskotliwe i pogodne, ale celem poety nie była tylko zabawa. Chciał on, by dzięki jego utworom dzieci polubiły czytanie i w przyszłości chętnie sięgały po lektury dla dorosłych. Jakże to aktualny cel i w dzisiejszych, zdominowanych przez obraz, czasach.
Jan Brzechwa z doskonałym skutkiem odwołuje się do poczucia humoru dzieci, ale także tworzy świat pełen dobroci, pogody ducha i niezwykłego uroku, któremu ulegają młodzi czytelnicy od tylu już lat. Jedna z najbardziej znanych postaci stworzonych przez Brzechwę – pan Kleks potrafi „zaczarować” nie tylko swoich powieściowych uczniów, ale też tych rzeczywistych, czytających książki o jego przygodach z niesłabnącą od lat ochotą. Ważne jest również to, że Ambroży Kleks czaruje nie tylko magią, ale także swoją serdecznością, dobrocią, wyrozumiałością. Przekonuje czytelników, że wyobraźnia nie ma granic i jest skarbem potrzebnym każdemu człowiekowi. To dzięki niej możemy stworzyć coś nowego, marzyć i działać, aby spełnić marzenia.
Jan Brzechwa to poeta stale bardzo bliski młodym czytelnikom. Znał ich, rozumiał, wiedział, czego potrzebują, był „ najlepszym przyjacielem dzieci” – taki tytuł otrzymał w telewizyjnym konkursie w 1965r. Nie jest to jedyne wyróżnienie, jakim uhonorowano Brzechwę, ale ma ono szczególną wartość. Dowodzi bowiem, że sympatia pisarza do dzieci to uczucie odwzajemnione. Dzięki temu cele, jakie poeta stawiał przed swoją twórczością, stają się łatwiejsze do realizacji, a wartości, które zawarł w swoich utworach, bliskie młodym odbiorcom. Utwory Jana Brzechwy to świetny materiał do pracy z dziećmi, doskonale wpisują się w zasadę uczenia przez zabawę.